Hoe kan ik dit te weten komen? Aan de hand van vijf eenvoudige vragen kan u snel achterhalen of er een goede veiligheidscultuur aanwezig is.

1. Spreken medewerkers gemakkelijk iemand aan die de veiligheidsregels niet volgt?
2. Zijn de leidinggevenden regelmatig op de werkvloer aanwezig en geven ze zelf het goede voorbeeld?
3. Wordt veiligheid als topic meegenomen in meetings?
4. Worden bijna ongevallen gemeld en onderzocht?
5. Krijgt elke nieuwe medewerker tijdens de eerste werkdag een opleiding rond veiligheid? 

Kon u op alle bovenstaande vragen ‘ja’ antwoorden? Dan is veiligheid duidelijk goed aanwezig in de organisatie. Het is belangrijk om dit nauw te blijven opvolgen en vol te houden. Het is immers van belang dat  de veiligheidsregels een ingebakken automatisme worden bij elke medewerker.

Twijfelt u over bepaalde vragen of kan u niet overal ‘ja’ op antwoorden? Dit is uiteraard geen reden tot paniek, maar toont wel aan dat er werk aan de winkel is op het vlak van veiligheid. Een goede cultuur bewerkstelligen gebeurt niet van vandaag op morgen. Dit is een werk van lange adem en vraagt inspanning en betrokkenheid van de volledige organisatie.

Hoe zorg ik voor een positieve veiligheidscultuur?

Veiligheidscultuur is kortgezegd het gedrag dat een medewerker aanneemt wanneer geen leidinggevende of collega toekijkt. Hoe kan u dit gedrag nu veranderen? Er zijn verschillende factoren om rekening mee te houden wanneer u gedrag wil wijzigen. Het ultieme doel is om van veiligheid een natuurlijke reflex te maken waarbij mensen niet meer hoeven na te denken. Denk aan de autogordel, die u automatisch vastklikt wanneer u in de wagen stapt.

Drijfveren van gedrag

Mensen hebben verschillende drijfveren voor hun gedrag waarbij drie factoren een rol spelen bij de keuze van gedrag: een positief gevolg, zekerheid en directheid van beloning.

Stel, er worden cinematickets uitgedeeld wanneer het bedrijf één jaar ongevalvrij is. Er is een positief gevolg, maar dit is niet zeker aangezien eraan een voorwaarde gekoppeld is. Het gevolg is ook niet direct want de mogelijke beloning volgt pas na één jaar. Positief gevolg, zekerheid en directheid zijn belangrijke factoren die een sterke invloed hebben op de keuze van gedrag.

Belangrijk om te weten is dat 80% van wat we doen wordt bepaald door wat na ons gedrag gebeurt. Positieve gevolgen die onmiddellijk en zeker zijn, zijn cruciaal om gedrag te wijzigen. Wanneer er bijvoorbeeld veiligheidsacties uitgewerkt worden met veiligheidsposters en er geen positieve beloning volgt na goed gedrag, is de kans klein dat dit een grote impact zal hebben. Zeker wanneer er geen gevolgen zijn bij het overtreden van de afgesproken regels. Hierbij is het van belang om dit systematisch op te volgen en niet enkel tijdens campagnes of gerichte acties.

Rol van de omgeving

Daarnaast speelt de omgeving een grote rol. Een omgeving met duidelijk afgebakende wandelpaden, veiligheidshekkens enzovoort zal sneller aanzetten tot veilig gedrag dan een omgeving zonder duidelijke signalisatie. Visuele elementen kunnen helpen om het gedrag om te vormen tot een automatisme.

Belang hiërarchische lijn

Alles begint bij de werkgever en de directie. Dit gedrag sijpelt immers door binnen de ganse organisatie en bepaalt voor een groot deel de veiligheidscultuur. Het is eerst en vooral aan de werkgever om de nodige basis te voorzien. Zonder basistools is het bijzonder moeilijk om een goed veiligheidsbeleid te implementeren. Denk hierbij aan degelijk materiaal, een duidelijk beleid en procedures en een opleidingsprogramma.

Een volgende stap is het actief uitdragen van het veiligheidsbeleid op de werkvloer. Grootse campagnes en inspanningen worden snel vergeten wanneer de directie bij hoog bezoek een korte rondleiding geeft zonder veiligheidsschoenen. Leidinggevenden worden als voorbeeld aanzien en spelen een belangrijke rol.

Sociaal veilige cultuur

Om de veiligheidscultuur naar een hoger niveau te tillen mag vertrouwen niet ontbreken. Is er een sociaal veilige cultuur die aanmoedigt om non-conformiteiten aan te kaarten? Dergelijke meldingen moeten  gestimuleerd worden en zeker niet negatief bestraft worden.

Kort samengevat

Gedrag veranderen vraagt tijd en kan enkel slagen als het volledig team inspanningen levert en alle neuzen in dezelfde richting staan. Om verandering teweeg te brengen is het belangrijk om rekening te houden met de verschillende factoren en drijfveren die ons gedrag sturen. Tot slot is een goede systematische opvolging noodzakelijk om veiligheid om te zetten in een automatisme.