Hoe ondernemers hun waterheffing kunnen optimaliseren

In Vlaanderen betaalt elke onderneming die water verbruikt of loost een heffing. Voor ondernemingen die lozen op openbare riolering stijgt de heffing dit lozingsjaar met meer dan 40 %. Hoog tijd om deze heffing onder de loep te nemen.

Kom ik in aanmerking voor de minimumheffing?

Vlaamse ondernemingen betalen heffingen op waterverbruik en -lozing, zelfs als ze geen afvalwater lozen. De enige manier om volledig vrijgesteld te worden van de afvalwaterheffing is bekomen van het nullozerstatuut. Dit houdt in dat een erkend deskundige bevestigt dat er geen afvalwater uit het productieproces wordt geloosd. Uiteraard mag het bedrijf niet beschikken over een vergunning voor het lozen van afvalwater.

Een voorbeeld hiervan is een betoncentrale die al het gebruikte water hergebruikt in het betonmengsel en installaties reinigt met gerecupereerd water. Dit bedrijf kan het nullozerstatuut aanvragen. Opgelet: dit statuut wordt toegekend voor een periode van 10 jaar, en moet tijdig hernieuwd worden.

Hoe wordt de waterheffing berekend?

1. Berekening op basis van een meetcampagne

Een erkend laboratorium meet de vervuilingsgraad van het afvalwater gedurende een aantal dagen. De keuze voor uitvoering van een meetcampagne moet de maand voordien gemeld worden aan de VMM.

2. Berekening op basis van omzettingscoëfficiënten

Indien je geen meetcampagne hebt, wordt de heffing berekend op basis van zgn. omzettingscoëfficiënten. Je heffing wordt forfaitair berekend op basis van het opgenomen debiet en de sector waarin je actief bent. 

Voor leiding-, grond- en oppervlaktewater wordt het opgenomen debiet vastgesteld via tellerstanden. Opgelet met hemelwater! Indien je gebruik maakt van hemelwater, heb je er alle belang bij om een geijkte en verzegelde teller te voorzien die het verbruik meet. Zoniet wordt de hoeveelheid hemelwater berekend op basis van de oppervlakte waarop hemelwater valt x 0,8 m³ per m² per jaar. Dit kan hoog uitvallen.

Jaarlijks heb je de keuze tussen deze twee methoden om de heffing te bepalen. Ondernemingen die geen sterk vervuild afvalwater lozen, hebben er alle voordeel bij om te werken met een meetcampagne. Indien je beschikt over een registratie van de geloosde afvalwaterdebieten, kan je bijkomend de heffing baseren op het geloosde debiet, en niet op basis van het opgenomen debiet. Ook dit geeft een belangrijk voordeel.

Significante stijging van de waterheffing in 2026

Ondernemingen die lozen op openbare riolering (de zgn. rioollozers) zullen bij de aangifte volgend jaar geconfronteerd worden met een significante stijging van de heffing. Deze tariefstijging geldt voor lozingen in 2025 die aangegeven worden in maart 2026.

• Het eenheidstarief stijgt van 65,3 €/VE (heffingsjaar 2025 – lozingsjaar 2024) naar 91,91 €/VE (heffingsjaar 2026 – lozingsjaar 2025). Dit betekent een verhoging van meer dan 40 %.
• Voor bedrijven die lozen op oppervlaktewater wordt enkel de gebruikelijke indexering toegepast: stijging van 44,29 €/VE naar 45,70 €/VE. 

Wat betekent dit voor jouw bedrijf?

Dit is hét moment om te evalueren of optimalisatie of investeringen in waterbeheer lonen, en te evalueren welke heffingsberekening de meest voordelige is. 

• Bereken je toekomstige kosten: Kijk wat de tariefstijging betekent voor jouw bedrijf en bepaal jaarlijks de meest voordelige berekeningsmethode.
• Check de aanwezige tellers: Zijn ze aanwezig en werken ze naar behoren? Worden de tellerstanden periodiek opgevolgd en genoteerd? Zijn ze verzegeld?
• Evalueer je waterverbruik: Zeker als je werkt met coëfficiënten zal een daling van het verbruik een groot verschil maken.
• Overweeg investeringen in waterzuiveringstechnologie: Dit kan niet alleen de heffing verlagen, maar ook noodzakelijk worden om in de toekomst te mogen lozen. (Nog) strengere regels zijn op komst.
• Tijdig inplannen van meetcampagne: Labo’s zijn druk bezet, en de meetcampagne moet 10 dagen voor het begin van de maand waarin je de meetcampagne uitvoert, gemeld worden aan de VMM.
• Vermijd absoluut een lozing van afvalwater via een niet vergund lozingspunt: Hemelwater vervuild door een afvalcontainer dat wegloopt in een beek, hemelwater vervuild door een opslag van schroot dat wegloopt in een regenwaterafvoer, enz. zijn voorbeelden die meer voorkomen dan je denkt. Dergelijke niet-vergunde lozingen kunnen leiden tot zware heffingen, en eventueel bijkomende boetes. Controleer of alle lozingen correct vergund zijn.

Conclusie

Watergebruik en -lozing worden meer en meer aanzienlijke kostenposten, die met aandacht moeten bekeken worden. De komende maanden worden we geconfronteerd met een nieuw en (nog) strenger lozingskader. Alle redenen dus om het hoofdstuk gebruik en lozing van afvalwater onder de loep te nemen.